فرمولاسیون کیک فراسودمند با استفاده از آرد کینوا و بامیه و بررسی اثر آن بر قند خون بیماران دیابتی

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علوم و صنایع غذایی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

2 گروه علوم و صنایع غذایی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

3 بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

چکیده

سابقه و هدف: دیابت قندی یکی از شایع ترین اختلال های متابولیکی است که متابولیسم کربوهیدرات، پروتئین و چربی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در اثر فقدان ترشح انسولین یا کاهش حساسیت بافت‌ها به انسولین ایجاد شده و باعث افزایش قندخون می‌گردد. با توجه به عوارض جانبی داروهای شیمیایی که در درمان دیابت استفاده می‌شوند، از گیاهان متفاوتی برای کاهش قند خون استفاده شده است. کیک یکی از فرآورده‏ های غلات است که به عنوان میان وعده ای پر مصرف برای تمام گروه‌های سنی به شمار می رود. در این پژوهش امکان تولید کیک با استفاده از جایگزینی بخشی از آرد گندم با آرد کینوا و آرد بامیه به منظور استفاده از مزایای این آردها در کاهش اندیس گلایسمی برای افراد دیابتی، بررسی شد. برای جبران اثرات منفی کاهش گلوتن آرد گندم که با آردهای دیگر جایگزین شده بود، از صمغ ریحان به عنوان افزودنی بومی و طبیعی در فرمولاسیون کیک استفاده شد.
مواد و روش‌ها: برای انجام این پژوهش ابتدا ویژگی‌های تغذیه ای آرد گندم، آرد کینوا و بامیه اندازه گیری شد. سپس چهار نمونه کیک (نمونه شاهد، کیک فرموله شده با 30 درصد آرد کینوا، کیک فرموله شده با 16 درصد آرد بامیه و کیک فرموله شده ترکیبی حاوی آرد کینوا در سطح 30 درصد و آرد بامیه در سطح 16 درصد) تولید شد. پس از ارزیابی نمونه‌ها، نمونه ی با ارزش تغذیه‌ای بالاتر به عنوان نمونه بهینه برای اندازه گیری تغییرات قند خون روی 10 بیمار مبتلا به دیابت نوع II با روش اندازه گیری قند خون توسط دستگاه گلوکومتر بررسی شد.
یافته‌ها: بررسی های انجام شده نشان داد مقدار پروتئین و فیبر در آرد کینوا و آرد بامیه بیشتر از آرد گندم بود. بررسی میزان چربی نیز نشان داد که آرد کینوا، چربی بیشتری نسبت به آرد گندم و بامیه داشت. مقایسه کیک تهیه شده از آرد کینوا و آرد بامیه با کیک شاهد نشان داد که میزان فیبر، خاکستر و پروتئین در کیک تهیه شده با آرد کینوا و بامیه بسیار بالاتر از نمونه شاهد بود. کیک حاوی ترکیب آرد کینوا و آرد بامیه نتایج بافت سنجی و ویژگی‌های حسی بالاتری نسبت به سایر نمونه‌ها داشت. نتایج ارزیابی قند خون بیماران نشان داد که در تمام زمان‌های مورد بررسی، میزان پاسخ قند خون بیماران که کیک فرموله شده دریافت کرده بودند، به مراتب کمتر از موقعی بود که از نان سفید (شاهد) استفاده کرده بودند.
نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد می‌توان از کیک فرموله شده با آرد کینوا و بامیه به عنوان یک میان وعده برای افراد دیابتی استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Formulation if functional cake with quinoa and okra flour and investigated the effect on blood sugar in diabetic patients

نویسندگان [English]

  • Mahdi Shobeiri 1
  • Amir Hossein Elhami Rad 2
  • Zahra Sheikholeslami 3
  • Masoud Shafafi Zenozian 2
  • Mohammad Reza SaeidiAsl 2
1 PhD. Student, Department of Food Science & Technology, Sabzevar Branch, Islamic Azad University, Sabzevar, Iran
2 Department of Food Science & Technology, Sabzevar Branch, Islamic Azad University, Sabzevar, Iran
3 Agricultural engineering research department. Khorasan Razavi agricultural and natural resources research education center, AREEO, Mashhad, Iran.
چکیده [English]

Abstract
Background and Objectives: Diabetes mellitus is one of the most common metabolic disorders that affect the metabolism of carbohydrates, proteins, and fats; and is caused due to a lack of insulin secretion or reduced tissue sensitivity to insulin generating high blood sugar. Due to the side effects of using chemical drugs to treat diabetes, different plants have been used to lower blood sugar and to cure the effects of diabetes. Cake is one of the cereal products with high-consumption snack for all age groups. In this study, the possibility of producing cakes was investigated. This investigation was done by replacing some parts of wheat flour with quinoa flour and okra flour in order to use the benefits of these flours in reducing the glycaemic index in diabetics.
To compensate for the negative effects of gluten reduction caused by replacing wheat flour with other flours, basil gum was used as a natural additive in cake formulations.
Materials and Methods: For this study, the nutritional properties of wheat flour, quinoa and okra flour, and cake samples were measured according to the standards. Then four cake samples (a control cake, a cake with 30% quinoa flour, a cake containing 16% okra flour, and a formulated cake consisted of 30% quinoa flour and 16% okra flour) were produced. The sample with higher nutritional value was chosen to evaluate changes in blood sugar in 10 patients with type II diabetes using the method of measuring blood sugar by a glucometer.
Results: The result showed that the amount of protein and fiber in quinoa flour and okra flour was higher than wheat flour. The fat value in quinoa flour was more than wheat flour and okra flour. The comparison between the cake prepared from quinoa flour and okra flour with the control cake showed that the amount of fiber, ash and protein in the cake prepared with quinoa flour and okra flour was much higher than the ones in the control sample. The cake containing a combination of quinoa flour and okra flour had higher texture and sensory properties than the other samples. The result of the patients' blood glucose test during the study showed that when the cake was formulated, the patients' blood sugar response rate was much lower than when they used white bread (control).
Conclusion: The results of this study showed that the formulated cake with okra flour and quinoa flour can be used as a main snack for diabetics.
Key words: cake, diabetic, glycemic index, Okra flour, quinoa flour.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cake
  • diabetic
  • glycemic index
  • Okra flour
  • quinoa flour
  1. Butt, M.S., Pasha, I., Tufail, F., Anjum, F.M. 2002. Use of low absorptive sweeteners in cakes. International Journal of Agriculture and Biology. 4:2.249-251.
  2. Karazhyan, H., keyhani, N. 2014. Effect chubak extract as an alternative to egg on the quality of sponge cake. Journal of Food Science and Technology. 11. 1:76-63.
  3. Hedayati, S., and Mazaheri Tehrani, M. 2018. Effect of total replacement of egg by soymilk and lecithin on physical properties of batter and cake. Food science & nutrition. 6:4.1154–1161.
  4. Guadarrama-Lezama, A.Y., Carrillo-Navas, H. Pérez-Alonso, C., Vernon-Carter, E.J., and Alvarez. 2013. American Diabetes Association. Economic costs of diabetes in the U.S. in 2012. Diabetes Care. 36:4.1033-46.
  5. Vinik, A.I., Nevoret, M.L., Casellini, C., Parson, H. 2013. Diabetic neuropathy. Endocrinology & Metabolism Clinics of North America. 42:4.747-87.
  6. Ribeiro, D.L., Caldeira, E.J., Candido, E.M., Manzato, A. J., Taboga, S.R., and Cagnon, V.H. 2006. Prostatic stromal microenvironment and experimentam diabetes. European Journal of Histochemistry. 50:1.51-60.
  7. Prabhakar, P.K., and Doble, M. 2011. Mechanism of action natural products used in thetreatment of diabetes mellitus. The Chinese Journal of Integrated Medicine. 17:8.563-574
  8. Grover, J.K., Yadav, S., and Vats, V. 2002. Medicinal plants of India with anti-diabetes potential. Journal of Ethnopharmacology. 81:1.81-100.
  9. Lim, S.I., and Lee, B.Y. 2010. Anti-diabetic effect of material fermented using rice bran and soybean as the main ingredient by bacillus sp. Journal of Korean Society for Applied Biological Chemistry. 53: 2.222-229.

10.Khomsug, P., Thongiaroenbuangam, W., Pakdeenarong, N., Suttajit, M., and Chantiratikul, P. 2010. Antioxidative activities and phenolic content of extracts from Okra (Abelmoschus esculentus L.). Research Journal of Biological Sciences. 5:4.310–313.

11.Liao, H., Liu, H., and Yuan, K. 2012. A new flavonol glycoside from the Abelmoschus esculentus linn. Pharmagnosy Magazine. 8.12-15.

12.Roy, A., Shrivastava, S.L., and Mandal, S.M. 2014. Functional properties of Okra Abelmoschus esculentus L. (Moench): traditional claims and scientific evidences. Plant Science Today. 1:3.121-130.

 13.Sabitha, V., Ramachandran, S., Naveen, K.R., and Panneerselvam, K. 2011. Antidiabetic and antihyperlipidemic potential of Abelmoschus esculentus (L.) Moench. in streptozotocin-induced diabeticrats. Journal of Pharmacy & Bioallied Sciences. 3: 3.397-402.

14.Gemede, H.F., Ratta, N. Haki, G.D., Ashagrie, Z., and Beyene, W.F. 2015. Nutritional quality and health benefits of okra (Abelmoschus esculentus): A Reviewe. Global Journal of Medical Research. 14: 29-37.

 15.Demir, B., and Bilgiçli, N. 2020. Changes in chemical and anti-nutritional properties of pasta enriched with raw and germinated quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) flours. Journal of Food Science and Technology. 57:10.3884-3892.‏

16.Elgeti, D., Nordlohne, S.D.,  Föste, M., Besl, M., Linden, M.H., Heinz, V.  and Becker, T. 2014. Volume and texture improvement of gluten-free bread using quinoa white flour. Journal of Cereal Science. 59:1.41-47.

17.Jan, K.N., Panesar, P.S., and Singh, S. 2018. Optimization of antioxidant activity, textural and sensory characteristics of gluten-free cookies made from whole Indian quinoa flour. LWT. 93. 573-582.‏

18.Fan, S., Zhang, Y., Sun, Q., Yu, L., Li, M., Zheng, B., et al. 2014. Extract of okra lowers blood glucose and serum lipids in high-fat diet-induced obese C57BL/6 mice. The Journal of nutritional biochemistry. 25:7.702-9.

19.Masoudi, S., Oryan, S., Hoseini, F., Fallahi, R. 2016. The Efficacity of Abelmoschus esculentus Fruit on Insulin Control in Diabetic Male Wistar Rats. Journal of Ilam University of Medical Sciences. 24:1.133-143.

20.Ou, S., Kwok, K., Li, Y., and Fu, L. 2001.  In vitro study of possible role of dietary fiber in lowering postprandial serum glucose. Journal of Agricultural and Food Chemistry. 49:2.1026-9.

21.Mohammad Amini, A., and Razavi, S.M.A. 2012. Dilute solution properties of Balangu (Lallemantia royleana) seed gum: Effect of temperature, salt, and sugar. International Journal of Biological Macromolecules. 51:3.235-243.

 22.Datsomor, D.N., Agbenorhevi, J.K., Kpodo, F.M., Oduro, I.N. 2019.  Okra pectin as lecithin substitute in chocolate, Scientific African. 3.

23.AACC. 2000. American Association of Cereal Chemists. AACC method 10-91. St. Paul Minnesota.

24.Brunzell, J.D. 1978. Use of fructose, sorbitol or xylitol as a sweetener in diabete mellitus. Journal of American Dietetic Association. 1978:73.499- 506.

25.Lorusso, A., Verni, M., Montemurro, M., Coda, R., Gobbetti, M., and Rizzello, C.G. 2017. Use of fermented quinoa flour for pasta making and evaluation of the technological and nutritional features. LWT. 78. 215-221.

26.Rizzello, C.G., Lorusso, A., Montemurro, M., and Gobbetti, M. 2016. Use of sourdough made with quinoa(Chenopodium quinoa) flour and autochthonous selected lactic acid bacteria for enhancing the nutritional, textural and sensory features of white bread. Food Microbiology. 56. 1e13.

 27.Demir, M.K., and Kılınç, M. 2017.  Utilization of quinoa flour in cookie production. International Food Research Journal. 24:6.2394-2401.

28.Xu, K., Guo, M., Roman, L., Pico, J., and Martinez, M.M. 2020. Okra seed and seedless pod: Comparative study of their phenolics and carbohydrate fractions and their impact on bread-making. Food chemistry. 317. 126387.‏

29.Turkut, G.M., Cakmak, H., Kumcuoglu, S., and Tavman, S. 2016. Effect of quinoa flour on gluten-free bread batter rheology and bread quality. Journal of Cereal Science. 69.174-181.‏

30.Chlup, R., Peterson, K., Zapletalová, J., Kudlová, P., and Seč, kař, P. 2010. Extended prandial glycemic profiles of foods as assessed using continuous glucose monitoring enhance the power of the 120-minute glycemic index. Journal of diabetes science and technology. 4:3.615-624.‏

31.Erfani-Majd, N., Rashidi, K., Shahriari, A., Mohammadi, G.  2017. Protective Effects of Okra Powder (Abelmoschus esculentus) on Histomorphometricl Changes of Testis and Sperm Parameters in High-Fat Diet/Streptozotocin (HFD/STZ) Diabetic Rat. Journal Of Isfahan Medical School. 35:438. 834-41.

32.Doreddula, S.K., Bonam, S.R., Gaddam, D.P., Desu, B.S., Ramarao, N., and Pandy, V. 2014. Phytochemical Analysis, Antioxidant, Antistress, and Nootropic Activities of Aqueous and Methanolic Seed Extracts of Ladies Finger (Abelmoschus esculentus) in Mice. The Scientific World Journal. 12.819-848.