TY - JOUR ID - 6010 TI - مطالعه تاثیر پرتودهی گاما و بسته بندی هوازی، وکیوم و اتمسفر اصلاح شده بر کیفیت گیاه پونه کوهی JO - نشریه فرآوری و نگهداری مواد غذایی JA - FPPJ LA - fa SN - 2423-3544 AU - گلزار افخم, پژمان AU - شاویسی, نسیم AD - گروه بهداشت و کنترل کیفی مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران AD - گروه بهداشت و کنترل کیفی مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران، Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 14 IS - 1 SP - 1 EP - 19 KW - اسانس پونه کوهی KW - پرتودهی گاما KW - بسته بندی DO - 10.22069/ejfpp.2021.19568.1677 N2 - سابقه و هدف: ادویه‌ها و گیاهان دارویی مانند سایر محصولات کشاورزی در طول فرآیند کاشت، برداشت، حمل و نقل و فرآوری توسط باکتری‌ها، خاک و حشرات آلوده می‌شوند. یکی از روش‌های حذف آلودگی استفاده از پرتودهی گاما می‌باشد. لذا، اهداف مطالعه حاضر بررسی تاثیر پرتودهی گاما (صفر، ۵، ۱۰ و ۱۵ کیلوگری) بر پارامترهای رنگ و جمعیت میکروبی گیاه پونه کوهی بسته‌بندی‌شده تحت شرایط اتمسفر اصلاح‌شده، وکیوم و هوازی و همچنین تاثیر آن بر ترکیبات شیمیایی و ویژگی‌های ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی اسانس پونه کوهی بود. مواد و روش‌ها: گیاه پونه کوهی در فصل بهار (فروردین-اردیبهشت) سال ۱۳۹۹ از شهرستان گیلانغرب واقع در استان کرمانشاه جمع-آوری گردید. پرتودهی نمونه‌های گیاه پونه کوهی بسته‌بندی‌شده تحت شرایط اتمسفر اصلاح‌شده (۱۰۰% نیتروژن)، وکیوم و هوازی با استفاده از دوزهای kGy ۵، ۱۰ و ۱۵ (منبع پرتودهی = کبالت ۶۰ و dose rate = kGy h-1 ۱۸/۴) در سازمان انرژی اتمی ایران انجام شد. پس از پرتودهی، بررسی پارامترهای رنگ و وضعیت میکروبی نمونه‌های بسته‌بندی شده مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین، ترکیبات شیمیایی اسانس حاصل از گیاه‌ پونه کوهی با استفاده از کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی و خاصیت آنتی‌اکسیدانی به روش به دام انداختن رادیکال‌های 2, 2-diphenyl-1-picrylhydrazyl و مهار رنگ‌بری بتاکاروتن-اسید لینولئیک بررسی شد. بررسی خاصیت ضدمیکروبی علیه استافیلوکوکوس اورئوس، لیستریا مونوسیتوژنز، باسیلوس سوبتیلیس و باسیلوس سرئوس به روش دیسک دیفیوژن صورت گرفت. یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد، پرتودهی با دوزهای kGy ۵ و ۱۰ (تحت شرایط هوازی) و kGy ۱۵ (تحت شرایط هوازی، وکیوم و اتمسفر اصلاح‌شده) موجب کاهش معنی‌دار شاخص‌های a و b و افزایش معنی‌دار شاخص L در مقایسه با گروه کنترل شد (۰۵/۰ > P). پرتودهی با دوزهای ۱۰ و ۱۵ کیلوگری باعث از بین‌رفتن کامل تعداد باکتری‌های هوازی کل، کلیفرم‌ها و کپک و مخمر در نمونه‌های بسته‌بندی‌شده به کمتر از حد قابل شمارش log CFU g-1 ۱ گردید. بر اساس یافته‌های این مطالعه، ۱۹ ترکیب در اسانس پونه کوهی شناسایی گردید. eucalyptol (۵۵/۱۹%-۲۳/۱۸%)، menthone (۵۵/۱۳%-۳۶/۱۲%) و pulegone (۵۵/۴۹%-۶۹/۴۷%) اصلی‌ترین ترکیبات شناسایی‌شده در این اسانس بودند. همچنین، دوزهای مختلف پرتودهی kGy ۵، ۱۰ و ۱۵ و نوع بسته‌بندی (هوازی، وکیوم و اتمسفر اصلاح‌شده) تاثیری در تغییر ترکیبات شیمیایی، خاصیت ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی اسانس پونه کوهی نداشت (۰۵/۰ < P). نتیجه‌گیری کلی: نتایج این مطالعه نشان داد، استفاده از پرتودهی گاما با دوزهای kGy ۱۰ و ۱۵ روشی مناسب به منظور ضدعفونی گیاه پونه کوهی بسته‌بندی شده تحت شرایط هوازی، وکیوم و اتمسفر اصلاح‌شده می‌باشد، بدون آنکه تاثیری بر ترکیبات شیمیایی و خاصیت ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی اسانس داشته باشد. UR - https://fppj.gau.ac.ir/article_6010.html L1 - https://fppj.gau.ac.ir/article_6010_a279a835d9c673d3be42d69e85d932b5.pdf ER -